2023 ΤΟ ΜΑΝΙΦΕΣΤΟ ΤΗΣ ΕΠΟΜΕΝΗΣ ΔΕΚΑΕΤΙΑΣ.

2023 ΤΟ ΜΑΝΙΦΕΣΤΟ ΤΗΣ ΕΠΟΜΕΝΗΣ ΔΕΚΑΕΤΙΑΣ.

stamkos
«Η πραγματική γενναιοδωρία απέναντι στο μέλλον συνίσταται στο να δώσεις τα πάντα στο παρόν». Μαχάτμα Γκάντι

 Από τον Γιώργο Στάμκο (stamkos@post.com)
Σε έναν κόσμο που αλλάζει ραγδαία και ασταμάτητα είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς το μέλλον. Οι περισσότερες προβλέψεις είναι αποτέλεσμα μιας γραμμικής προβολής της σημερινής πραγματικότητας. Ακόμη και η ιστορία μας διδάσκει ότι η αλλαγή δεν είναι σχεδόν ποτέ γραμμική. Πολύ συχνά γίνονται αλλαγές και υπερβάσεις που ούτε καν φανταζόμαστε. Όταν όμως αυτές οι αλλαγές εξετάζονται αργότερα, μέσα από την ιστορική προοπτική των επόμενων γενεών, τότε φαίνονται απόλυτα λογικές. Όλοι καταλαβαίνουν ότι ήταν αναγκαίες, και η ότι η στιγμή που έχουν συμβεί, ήταν η πλέον κατάλληλη. Και πάντα υπήρχαν εκείνα τα διορατικά πνεύματα που συνέχεια μιλούσαν για τη μορφή των πραγμάτων που έρχονται.
Η πραγματική αλλαγή έρχεται πάντα κρυφά, σαν ένα αόρατο υπόγειο ρεύμα που προσδιορίζει την κατεύθυνση του κύματος. Στο μεταξύ είναι εφικτό να διαβάζουμε τους οιωνούς παντού γύρω μας. Κάποια μικρά πράγματα του σήμερα θα είναι μεγάλα και σημαντικά αύριο. Καλή είδηση αποτελεί το γεγονός ότι η φαντασία – η δική σας φαντασία, περισσότερο από τις γραμμικές προβλέψεις των ειδικών– θα δημιουργήσει το μέλλον. Ο καλύτερος τρόπος για να προβλέψεις το μέλλον είναι να συμβάλλεις στη δημιουργία του. Για αυτό εδώ έχουμε δέκα νέες εξελίξεις που βρίσκονται ήδη καθ' οδόν και θα μπορούσαν να αλλάξουν τον κόσμο, το δικό σας κόσμο. Από σας εξαρτάται…
1. Καν’ το Μόνος Σου!
Η κυριαρχία των ειδικών και των αυθεντιών έχει σχεδόν τελειώσει. Ο καθένας μπορεί να κάνει οτιδήποτε. Θέλετε να μεγαλώσετε τις ορχιδέες; Δεν χρειάζεται να συμβουλευτείτε βοτανολόγο. Βρείτε τις πληροφορίες στο διαδίκτυο, παραγγείλετε τους σπόρους online και γίνετε ένας ειδικός στις ορχιδέες. Θέλετε να γίνετε συνθέτης; Αγοράστε το κατάλληλο λογισμικό και είστε έτοιμοι. Ο καθένας μπορεί να είναι καλλιτέχνης, ο καθένας μπορεί να γίνει επιχειρηματίας. «Στο μέλλον ο καθένας θα είναι διάσημος για 15 λεπτά», είχε πει  Άντι Γουόρχολ.  Η “Do It Your Self” κοινωνία επιτρέπει στον καθένα να αναπτύξει τα δικά του μοναδικά ταλέντα. Το Internet αποτελεί μια Ονειροχώρα για κάθε ταλέντο και γiα την περιέργεια του καθενός. Πάει η εποχή των ειδικών. Θα διακοσμήσετε το σπίτι σας και θα δημιουργήσετε τα δικά σας έπιπλα από τα προκατασκευασμένα κομμάτια. Τι να τον κάνετε τον αρχιτέκτονα; Έχετε πρόβλημα γλώσσας; Το Internet θα σας προσφέρει άμεσες μεταφράσεις που συνεχώς ενημερώνονται (update).  Αυτός ο πλούτος της συλλογικής γνώσης και εμπειρίας χτυπάει τη σοφία του κάθε καθηγητή ή ειδικού. Το μήνυμα είναι βαθύ: Δεν χρειάζεται να περιμένετε την κυβέρνηση ή την επιχείριση ή κάποιον άλλον για να κάνετε εκείνο που πρέπει να γίνει. Μπορείτε να σταματήσετε τη γκρίνια σας και να ξεκινήσετε τη δράση! Μπορείτε να φυτέψετε λουλούδια ή δέντρα και να ομορφύνετε τη γειτονιά σας. Μπορείτε να υιοθετήσετε ένα ορφανό σε μία άλλη χώρα ή ένα ολόκληρο σχολείο για να συνεισφέρετε προσωπικά για ε ένα καλύτερο και πιο δίκαιο κόσμο. Ο Γκάντι είχε πει: «Γίνε η αλλαγή που θέλεις να δεις στον κόσμο». Τώρα είναι ακόμη πιο εύκολο: Τα εργαλεία που χρειάζεσαι είναι πιο διαθέσιμα.
  2. Η Ποικιλία Είναι το Κλειδί
Η ποικιλία είναι το κλειδί για οικονομική και πολιτιστική ζωτικότητα.
Καλώς ήρθατε στον πολυπολιτισμικό κόσμο, τον κόσμο των πολλών φυλών και των ανοιχτών συνόρων όπου κανένας πια δεν θα χρειάζεται διαβατήριο. Ο νέος «πλούτος των εθνών» καθορίζεται πλέον από την ανάμειξη των φυλών, των θρησκειών και των εθνικοτήτων. Οι πιο δυναμικές κι ελκυστικές πόλεις θα είναι και οι πιο προωθημένες, οι πιο πολυπολιτισμικές, που θα  είναι επηρεασμένες από όλο τον πλανήτη. Όσο περισσότερη διαφορετικότητα τόσο καλύτερα.
Αυτό φαίνεται στην πράξη στις ποδοσφαιρικές ομάδες: οι καλύτερες ομάδες είναι εκείνες που ενώνουν διαφορετικές φυλές και εθνικότητες. Τα Ηνωμένα Έθνη ήταν το πιο διαφορετικό και οικονομικά πετυχημένο «έθνος» του 20ου αιώνα. Οι μετακινήσεις πληθυσμών αναζωογονούν την οικονομική ανάπτυξη. Οι μετανάστες δεν παίρνουν δουλειές από κανέναν, απλά κάνουν τις δουλειές που οι άλλοι δεν θέλουν να τις κάνουν. Ποιος θα φροντίσει την άρρωστη γρια μητέρα σας όταν θα χρειάζεται συνεχώς βοήθεια; Ποίος θα μαζεύει τα φρούτα στα χωράφια και ποίος θα καθαρίζει τους στάβλους στις φαρμές της οργανικής διατροφής σας; Ποιος θα ξεπουπουλιάζει τα κοτόπουλα, θα καθαρίζει τα ψάρια, θα πλένει τα πιάτα και θα μαζεύει τα σκουπίδια; Πέρα από τη συνεισφορά τους στην οικονομική ανάπτυξη οι μετανάστες πληρώνουν φόρους και εισφορές και σώζουν στο παραπέντε τα ασφαλιστικά ταμεία των γερασμένων ευρωπαϊκών χωρών από βέβαιη κατάρρευση.  Επίσης, με τα χρήματα που στέλνουν πίσω στους δικούς τους, βοηθούν πολύ στην καταπολέμηση της φτώχειας στον Τρίτο Κόσμο. Τα παιδιά των μεταναστών, η δεύτερη γενιά, συνήθως γίνονται πετυχημένοι γιατροί, μηχανικοί, αρχιτέκτονες, επιχειρηματίες. Αυτοί οι άνθρωποι γεφυρώνουν το χάσμα ανάμεσα σε πλούσιους και φτωχούς. Αυτοί οι άνθρωποι γεφυρώνουν το χάσμα ανάμεσα σε πλούσιους και φτωχούς. Δεν υπάρχει καμιά λογική στον περιορισμό της μετανάστευσης. Σύντομα τα διαβατήρια θα είναι λείψανα του μακρινού παρελθόντος, τα έγγραφα που θα βλέπουμε στα μουσεία. Να το Θυμάστε: Ο Κολόμβος δεν είχε διαβατήριο!
 3. Απελευθέρωση της Εκπαίδευσης
Η απελευθέρωση της εκπαίδευσης σημαίνει ότι το κάθε παιδί έχει το δικαίωμα –και όχι υποχρέωση– να διαβάζει. Το κάθε παιδί έχει το δικαίωμα να μαθαίνει με όσους περισσότερους τρόπους γίνεται, ακολουθώντας τα ενδιαφέροντά του και αναπτύσσοντας τα δικά του μοναδικά ταλέντα. Το διάβασμα είναι μια προσωπική δραστηριότητα. Πρέπει να είναι έτσι γιατί εμείς όλοι μας είμαστε διαφορετικοί. Για αυτό το λόγο η αναγκαστική εκπαίδευση με σταθερό «Ένα-Μέτρο-για-Όλους» είναι ξεπερασμένη. Αυτό το σύστημα ανήκει στη Βιομηχανική Επανάσταση, όταν τα σχολεία χρειάζονταν για να εκπαιδεύσουν τις ομοιόμορφες, υπάκουες εργατικές δυνάμεις ώστε να δουλεύουν στις εργοστασιακές γραμμές συναρμολόγησης. Επειδή η Βιομηχανική Επανάσταση τέλειωσε, τα συμβατικά σχολεία μας είναι άχρηστα. Δεν υπάρχει ανάγκη για τυποποιημένη μάθηση και τυποποιημένες εξετάσεις. Δεν χρειάζεται κανένας να ελέγχει τι μαθαίνουν τα παιδιά. Ας διορθώσουμε μια θεμελιώδη παρεξήγηση: Κάθε άνθρωπος θέλει να μάθει κάτι. Χωρίς εξαίρεση. Από τη φύση τους τα παιδιά ακολουθούν τα ενδιαφέροντά τους και αναπτύσσονται τα ταλέντα τους. Αυτό είναι το καλύτερο πράγμα με το οποίο μπορούν να δώσουν έννοια στις ζωές τους και να υπηρετήσουν την κοινωνία. Αυτό είναι ακριβώς που έχουν ανακαλύψει οι πιο σύγχρονοι επιχειρηματίες: οι υπάλληλοι ανθίζουν όταν αισθάνονται ότι είναι ικανοί να συνεισφέρουν καθαρά και σημαντικά στην επιχείρηση.  Δεν είναι το καταλληλότερο μέρος για μάθηση ένα κτίριο, όπου είναι φυλακισμένα τα παιδιά της ίδιας ακριβώς ηλικίας. Η καλύτερη μάθηση γίνεται στο ανοιχτό χώρο που ενθαρρύνει τους ανθρώπους διαφορετικής ηλικίας να αλληλεπιδρούν με πολλούς τρόπους. Για παράδειγμα οι μεγαλύτεροι μπορούν να διδάσκουν στους νεότερους τις μεγάλες σοφίες του παρελθόντος, ενώ οι νέοι μπορούν να βοηθήσουν τους μεγάλους στο να καταλάβουν πως λειτουργεί η σύγχρονη τεχνολογία. Η μάθηση όταν είναι ελεύθερη, δεν τελειώνει ποτέ, γιατί η ουσία της μάθησης δεν είναι η γνώση αλλά το να βρει κανείς το νόημα της ζωής του…
4. Φυσική Υγεία
Θεραπεία σημαίνει λιγότερο καταπολέμηση της αρρώστιας και περισσότερο συνεργασία με το ίδιο μας το σώμαΚάθε σώμα θέλει να είναι υγιές. Ακόμη και οι κατάλληλες συνθήκες ζωής μπορούν να θεραπεύσουν τους ανθρώπους. Η χαλάρωση θεραπεύει. Η αλλαγή περιβάλλοντος θεραπεύει. Η προσευχή  θεραπεύει. Οι φίλοι και η οικογένεια θεραπεύουν. Η αγάπη θεραπεύει. Αυτή η επίγνωση ακολουθεί τις βαθιές γνώσεις της αρχαίας παραδοσιακής ιατρικής από όλο τον κόσμο –ακόμη και από τον Ιπποκράτη, τον πάτερα της Δυτικής ιατρικής– και θα φέρει επανάσταση στην ιατρική στα επόμενα χρόνια. Η ιατρική δεν είναι σαν ένας στρατός που πολεμάει την αρρώστια. Ο καρκίνος δεν είναι πόλεμος που πρέπει να κερδίσουμε. Και πάνω από όλα η ιατρική δεν είναι βιομηχανία στην οποία οι κερδοσκοπικές εταιρίες επιθετικά πουλάνε στους πελάτες- ασθενείς τους τα προϊόντα τους για να ικανοποιήσουν τους επενδυτές! Η αρρώστια δεν είναι αρχικά κάτι το οποίο εισβάλει και μας μολύνει απ’ έξω, αλλά είναι ένα σημάδι ότι ο οργανισμός μας βρίσκεται εκτός ισορροπίας. Αντί να δηλητηριάζουμε ή να ακτινοβολούμε τους εχθρικούς εισβολείς με λύσσα, υπάρχουν τρόποι να συνεργαστούμε με το σώμα μας και να ενδυναμώσουμε τις φυσικές μας θεραπευτικές διαδικασίες. Υγιεινή διατροφή και αλλαγή του τρόπου ζωής, για παράδειγμα, μπορούν να οδηγήσουν σε θαύματα. Η ιατρική του μέλλοντος θα βασίζεται καμία φορά και σε φάρμακα και σε τεχνολογικές επεμβάσεις που μπορούν, ανάμεσα σε όλες τις άλλες πιθανότητες, να υποστηρίξουν τη θεραπεία. Τελικά ο ανθρώπινος οργανισμός είναι ένα απίστευτα πολύπλοκο σύστημα συχνοτήτων. Υγεία σημαίνει ότι αυτές οι φυσικές λειτουργίες ή συχνότητες βρίσκονται σε αρμονική αντήχηση. Σε περίπτωση αρρώστιας η πρόκληση θα είναι η επαναφορά των υγιεινών συχνοτήτων με τη βοήθεια των biofeedback μηχανών και άλλων εναλλακτικών. Επίσης θα βελτιώσουμε την πρόληψη αρρώστιας. Για παράδειγμα το στρες είναι η υπ’ αριθμόν ένα αιτία της αρρώστιας και αντανακλάται στην διακύμανση  των συχνοτήτων της καρδιάς. Με biofeedback συστήματα και με κάποιες πολύ απλές τεχνικές αναπνοής, μπορούμε να καταφέρουμε και να ελαττώσουμε δραματικά τέτοιες ανωμαλίες. Είναι ένα από τα θαύματα της Φύσης που συμβαίνουν ασταμάτητα. Το μόνο που έχουμε να κάνουμε είναι να αποσυρθούμε λίγο από τις δραστηριότητες και να δώσουμε το χρόνο στο σώμα μας να αυτοθεραπευτεί.
5. Εσύ, Ποιος Είσαι;
Η επανάσταση της αυθεντικότητας θα φέρει εκπληκτικές κοινωνικές αλλαγές. Ερχόμαστε σ’ αυτό τον κόσμο για να είμαστε ο εαυτός μας. Δεν υπάρχουν ούτε δύο  άτομα που να είναι ίδια. Και αυτό είναι τομεγαλύτερο μας δώρο. Η αποστολή της ζωής μας είναι να ακούσουμε τα καλέσματά μας και να είμαστε αληθινά αυθεντικοί –όχι μόνο στο σπίτι ή μέσα σε κλειστούς κύκλους φίλων, αλλά οπουδήποτε έχουμε αλληλεπίδραση με τους άλλους. Η πρόκληση μας είναι να συμμετέχουμε στην κοινωνία ως πραγματικός μας εαυτός. καλύτερα από ότι σαν δειλοί και χωρίς φωνή υπηρέτες των ιδεών άλλων ανθρώπων.
Για πολλά χρόνια βλέπαμε τον εαυτό μας να ζει σε ένα παράξενο κόσμο όπου οι άνδρες φέρνουν αποφάσεις ως επιχειρηματίες ή πολιτικοί τις οποίες ποτέ δεν θα τις έφερναν στο σπίτι τους ως πατεράδες ή γείτονες. Είδαμε γραφειοκράτες και υπάλληλους να περνούν κατά γράμμα κανόνες στους οποίους οι ίδιοι δεν πιστεύουν. Αυτή η έλλειψη της αυθεντικότητας, ειδικά ανάμεσα σε εκείνους που έχουν τη δύναμη, δημιουργεί ένα γενικό κυνισμό σε ολόκληρη την κοινωνία. Η γενική υποκρισία κάνει τους ανθρώπους να αποξενώνονται από τις δουλειές τους, από την πολιτική και από τους θεσμούς που δημιουργήθηκαν να εξυπηρετούν το δημόσιο συμφέρον. Τελικά αυτή η διαδικασία της αποξένωσης οδηγεί τους ανθρώπους στο να αλλάζουν και να αγκαλιάζουν όλο και περισσότερο εκείνο που είναι γνήσιο, αφήνοντας πίσω τους ρόλους που μάθανε να παίζουν. Η περιβόητη κρίση της μέσης ηλικίας γίνεται έτσι η κρίση της αυθεντικότητας. Η αναζήτηση της αυθεντικότητας θα αλλάξει τον κόσμο. Οι άνθρωποι που ακολουθούν την εσωτερική τους φωνή κάνουν μεγάλες συνεισφορές για την ανθρωπότητα. Εμπνέουν τους άλλους και δίνουν νόημα στη δική τους την ίδια ζωή.
6. Η Νίκη Είναι για Όλους
Αποκλιμάκωση της βεντέτας μεταξύ της επιστήμης και πνευματικότητας.  Μπαίνουμε στην εποχή όπου μια καινούργια ισορροπία αναπτύσσεται ανάμεσα σε ύλη και πνεύμα. Μετά από αιώνες αυτά τα βασικά στοιχεία του σύμπαντός, που  αντιπροσωπεύονται από την Εκκλησία και το Κράτος, θα ξάναενωθούν Αυτός ο γάμος πρέπει να γίνει. Η Φυσική, Βιολογία και Βιοχημεία μας βεβαιώνουν ότι ο κόσμος μας αλληλεπικοινωνεί στα βαθύτερα επίπεδά του. Η πνευματικότητα δεν είναι μόνο προσωπική εμπειρία –όπως το να διαλογίζεται κανείς μπροστά στο δικό του προσωπικό ιερό– αλλά μια «χορωδία» αλληλεπίδρασης με τους άλλους, με οποιονδήποτε και οτιδήποτε γύρω μας. Η κοινωνία δεν είναι απλά η υλική δομή των οργανώσεων, δρόμοι, φόροι και οικοδομές. Είναι πρώτα από όλα δίκτυο ανθρώπων, πνευματικά ενωμένων στο ταξίδι που λέγεται ζωή. Ύλη και πνεύμα συναντιούνται. Οι σκέψεις μεταμορφόνωνται σε φυσική πραγματικότητα, υλοποιούνται. Εμείς βλέπουμε εκείνα που θέλουμε να δούμε. Εμείς βλέπουμε αυτό που δημιουργούμε. Είμαστε αυτό που σκεπτόμαστε. Αυτή η αναπτυσσόμενη συνείδηση αλλάζει πολιτική, οικονομία, επιστήμη και τέχνη. Ναι, είναι δυνατόν να αφήσουμε πίσω μας τον πόλεμο και τον ανελέητο ανταγωνισμό. Κατανοούμε πλέον ότι δεν είναι δυνατόν να νικήσει κανείς χωρίς να έχει χάσει. Θα νικήσουμε μόνο όταν όλοι μας νικήσουμε.
7. Είμαστε Όλοι μια Οικογένεια
Η “φυλή” επιστρέφει αλλά με μία διαφορά: είμαστε όλοι μια οικογένεια. Ωστόσο αυτή η πρωτόγονη σύνδεση είναι πέρα από τα δεσμά του αίματος. Οι οικογένειες αποτελούσαν πάντοτε το θεμέλιο λίθο της κοινωνίας. Όμως κι αυτές στο πέρασμα των αιώνων άλλαξαν παρά πολύ. Αν και οι οικογένειες συνεχίζουν να αποτελούν τη βάση του έθνους, οι περισσότεροι από μας στο Δυτικό κόσμο έχουμε αποσυρθεί στις μικρές ατομικές μονάδες –γονείς και παιδιά μόνοι τους– και στις περισσότερες περιπτώσεις σε ελάχιστη επαφή με τους συγγενείς ή γείτονες μας. Οι οικογένειες θα γίνουν τώρα μεγαλύτερες και διαφορετικές. Επειδή όλοι μας μεγαλώνουμε πλέον πολυδιαστασιακά, χάρη στις καινούργιες ευκαιρίες να αναπτύξουμε τα ταλέντα μας, θα αυξάνεται συνεχώς η θέληση μας να ζούμε και σε πολυδιαστασιακό κοινωνικό περιβάλλον. Θα αναζητούμε τα καινούργια μέλη της «οικογένειας» μας πέρα από την απομονωμένη ζώνη των σπιτιών μας –θα ψάξουμε για δασκάλους που μπορούν να μας μυήσουν σε καινούργιους κόσμους  πολιτισμού ή γνώσης ή να μας μάθουν πώς να αντεπεξέλθουμε στην πολυπλοκότητα της ζωής. Αγόρια και κορίτσια μπορεί να βρουν άλλους πατέρες και μητέρες που θα ανάψουν τη φλόγα μέσα τους για κάτι ιδιαίτερο, κάτι που δεν μπόρεσαν να βρουν με τους γονείς τους. Δεν πρόκειται για μια αδυναμία της πυρηνικής οικογένειας, αλλά η αναγνώριση ότι το πλούτος της δικής μας προσωπικότητας δεν μπορεί να αναπτυχθεί μόνο με τους δικούς μας άμεσους συγγενείς. Θα γίνουμε μέρος των διαδικτυακών σχέσεων παντού γύρω μας, που θα εξυπηρετούν τις ανάγκες μας να μεγαλώσουν και να πραγματοποιηθούν τα πολλά ταλέντα μας. Στον κόσμο της παγκοσμιοποίησης η οικογένεια δεν μπορεί να παραμείνει μια σταθερή γεωγραφική μονάδα. Σιγά σιγά θα γίνουμε μέρος των κυβερνο-νομαδικών φιλών, που θα μοιάζουν με τις φυλές του παρελθόντος. Η διαφορά είναι ότι οι «φυλές» του αύριο θα είναι εστιασμένες στην εκπλήρωση των ονείρων και οραμάτων τα οποία θα μοιράζονται τα μέλη τους. Επειδή ο καθένας μας αναζητεί με το δικό του τρόπο το νόημα της ζωής, μπορούμε να μετακομίζουμε από «φυλή» σε «φυλή». Μέσα από όλες τις ιστοσελίδες θα δημιουργήσουμε ένα μοναδικό μείγμα των δεσμών του αίματος και φιλίες διαρκείας
 8. Αφθονία
Το πιο δύσκολο μάθημα μπορεί να είναι η αποδοχή της γενναιοδωρίας του σύμπαντος. Είναι δύσκολο να χωνέψουμε πως τα αποθέματα (υλικά και ενεργειακά) τελειώνουν. Τα ανθρώπινα μυαλά δυσκολεύονται όντως να φανταστούν κάτι τέτοιο. Ζούμε σε ένα απεριόριστο Σύμπαν, παρόλα αυτά θέλουμε να δούμε το μέλλον μας μέσα στα πλαίσια των τωρινών περιορισμών. Για μας το τέλος του πετρελαίου σημαίνει και το τέλος της ενέργειας. Το πετρέλαιο μπορεί να εξαντληθεί κάποια στιγμή. Όμως τα άτομα (χημικά στοιχεία) που δημιουργούν το πετρέλαιο θα υπάρχουν ακόμη γύρω μας κι έτσι θα βρούμε τρόπο να το αναπαράγουμε με διαφορετικό τρόπο για να παράγουμε την ενέργεια. Πάντα υπάρχει λύση.  Μόνο δύο λεπτά της ηλιακής ενέργειας εξασφαλίζει αρκετή ενέργεια για τις ετήσιες ανάγκες ολόκληρης της ανθρωπότητας. Η Φύση μας αποδείχνει συνέχεια την αφθονία του σύμπαντος. Τα δέντρα που ανθίζουν την άνοιξη δεν είναι μόνο αποδοτικός τρόπος για να μεγαλώσουν τα φρούτα, αλλά είναι όμορφα και εμπνευστικά από μόνα τους. Υπάρχει παντού άφθονη ενέργεια. Όλα είναι θέμα προτεραιότητας. Αν μπορούσαμε επιτέλους να σταματήσουμε να επενδύουμε τους πόρους μας σε στρατούς και σε πολέμους, θα είχαμε τη δυνατότητα να ανακαλύψουμε νέες πηγές ενέργειας. Η αφθονία της ενέργειας έρχεται μόνο αν αναλάβουμε μια σοβαρή ευθύνη: το να χρησιμοποιηθεί αυτή η ενέργεια σοφά για τους πιο σημαντικούς σκοπούς της ανθρωπότητας.

9. Από τη Απληστία στην Ανάγκη
Ο κυρίαρχος σκοπός της επιχείρησης εξελίσσεται από το κέρδος στην παροχή υπηρεσιών. Η επιχείρηση είναι ένα εργαλείο που οι άνθρωποι χρησιμοποιούν για να εξυπηρετήσουν την ευημερία των άλλων ανθρώπων στον πλανήτη. Διαβάστε ξανά τη προηγούμενη πρόταση και ψάξτε ποια λέξη λείπει: το κέρδος! Οι εταιρίες δεν υπάρχουν για να παράγουν κέρδος αλλά για να εξυπηρετούν και να συνεισφέρουν. Το κέρδος υπάρχει μόνο και μόνο για να μπορεί να συνεχιστεί η υπηρεσία τους στον κόσμο. Το χρήμα είναι εργαλείο και όχι σκοπός. Μέχρι πρόσφατα το κέρδος ήταν μια κάτι το φυσικό στην εξίσωση της επένδυσης-απληστίας. Όλα ξεκινούσαν από τους άπληστους επενδυτές-μετόχους, που δημιούργησαν άπληστους υπάλληλους και άπληστους πελάτες-καταναλωτές. Ο καπιταλισμός λειτουργεί καλύτερα όταν περνάει από την φάση της απληστίας στις ανάγκες. Ο καπιταλισμός μπορεί να είναι ένα καταπληκτικό σύστημα που λειτουργεί σε πιο βασικά επίπεδα. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να καταπολεμήσει την φτώχεια. Οι νέοι μέτοχοι των εταιριών θέλουν να κάνουν περισσότερα πράγματα που να έχουν νόημα και να συνεισφέρουν και στη ανθρωπότητα και  στον εαυτό τους. Δημιουργούν ήδη μια νέα γενιά επιχειρηματιών που θα μεταμορφώσει τον καπιταλισμό και με αυτό τον τρόπο θα αλλάξουν τον κόσμο.
 10. Ας Γίνουμε –Επιτέλους– Πολιτισμένοι!
Η «πολιτισμένη» ανθρωπότητα υπάρχει περίπου 50.000 χρόνια αλλά, ας είμαστε ειλικρινείς, ο πολιτισμός είναι ένας στόχος που ακόμη δεν έχουμε φτάσει. Τα  αρχαία μνημεία στέκονται ακόμη για να μας θυμίζουν τις ένδοξες εποχές. Τα αρχαία κείμενα ακόμη εμπνέουν εκατομμύρια ανθρώπους. Και σήμερα ζούμε ανάμεσα σε απίστευτα επιστημονικά και πολιτιστικά επιτεύγματα. Ωστόσο η λέξη «πολιτισμός» δεν μπορεί να περιγράψει αυτές τις δημιουργίες του παρελθόντος και του παρόντος. Οι πολιτισμένοι άνθρωποι δεν σκοτώνονται και δεν μαλώνουν μεταξύ τους για ηλίθιους λόγους. Μ’ αυτήν τη έννοια τα ζώα είναι πιο πολιτισμένα από τους ανθρώπους. Σκοτώνουν για φαγητό. Όμως εντός του είδους τους σπάνια θα σκοτώσει το ένα το άλλο. Μερικοί ιθαγενείς ζούσαν (και κάποιοι ακόμη ζουν) με έναν τέτοιο τρόπο που προωθούσε το σεβασμό για την ίδια τη ζωή. Αυτοί είναι οι μόνοι πραγματικοί πολιτισμοί που γνώρισε η ανθρωπότητα κι εμείς κάνουμε μεγάλη προσπάθεια να καταστρέψουμε αυτούς τους πολιτισμούς ή το λιγότερο να τους περιθωριοποιήσουμε. Ας ευχηθούμε ότι θα έρθει τέλος στις ανόητες δολοφονίες, στη βία και στην αδικία. Αφού εμείς ανακαλύψαμε πως θα δημιουργήσουμε την πραγματικότητα με τους δικούς μας όρους, είναι δυνατόν να φανταστούμε ένα πραγματικά ειρηνικό κόσμο. Αυτός ξεκινάει πρώτα μέσα στο κεφάλι μας. Στο δικό σου. Στα δικά μας. Για αυτό το λόγο στην πορεία μας για ένα καλύτερο μέλλον καλούμε όλους με όλη τη δύναμη της καρδιάς μας: ας γίνουμε επιτέλους πολιτισμένοι!
 ΤΕΛΟΣ